پوش باتون و یا همان شستی ها یکی از مهم ترین و اساسی ترین قطعات مورد استفاده در ماشین های صنعتی و تابلوهای برق هستند .یک شستی با استفاده از نیروی مکانیکی خارجی اعمال شده باعث تغییر در جریان الکتریکی می شود. پوش باتون ها می توانند خروجی سیگنال، خروجی الکتریکی و یا مکانیکی داشته باشند و برای کاربردهای مختلفی مانند راه اندازی، ایجاد تغییر، توقف، رفع خطا و … در مدارهای فرمان استفاده می شوند. به طور کل از یک جنس سخت (معمولا پلاستیک یا فلز) ساخته شده اند. سطح دکمه ها معمولا صاف و یا مسطح هستند و به نحوی طراحی شده اند که دست و انگشت انسان به راحتی بر روی آن ها قرار بگیرد و آن را فشار دهد که در اصطلاح به آن طراحی ارگونومیک می گویند .
تجهیزات کنترل تابلویی در انواع زیر تولید می گردند :
• شستی استارت وشاسی استاپ (با عملگر چتری ، ساده و چراغ دار)
• شستی دوبل (ساده و چراغ دار)
• شستی امرجنسی (با عملگر چرخشی ، کششی ، سوئیچ خور و چراغ دار)
• کلید سلکتوری یکطرفه (با عملگر مات و چراغ دار)
• کلید سلکتوری دو طرفه (با عملگر مات و چراغ دار)
• سلکتور سوئیچ یکطرفه و دوطرفه (در اصطلاح دوحالته و سه حالته با عملگر ساده و چراغ دار)
• پدال پایی (کلید امرجنسی پدالی قفل شو وساده )
• ولوم یا پتانسیومتر
• جوی استیک دو حالته و چهارحالته (ساده و قفل شو)
پوش باتون ها در دو نوع کامپکت و ماژولار تولید شده و قطر استاندارد آن ها برای تعبیه بر روی پنل ها و ماشین های صنعتی 16 و22 و 30 است .
شاسی های ماژولار شامل سه قسمت : عملگر (هد شاسی)، نگهدارنده (گلویی) و پایه کنتاکت و پایه سیگنال می باشند
پایه کنتاکت ها از لحاظ الکتریکی در دو نوع(NO) نرمال باز و(NC) نرمال بسته و در انواع فیشی، پیچی، فشاری،کف خور (جهت نصب در داخل باکس)و قابل لحیم کاری (جهت اتصال بر روی برد )تولید می گردند .
لازم به ذکر است که با توجه به نوع شستی، پایه کنتاکت ها می توانند کنار هم یا پشت سر هم مونتاژ شوند
پایه سیگنال ها در انواع فیشی، پیچی، فشاری و کف خور و قابل لحیم کاری جهت استفاده در چراغ سیگنال ،سلکتور سوئیچ و شستی های چراغ دار تولید می گردند.
قبل از نصب و سیم بندی باید مشخصه های الکتریکی شستی را با مشخصه های مدار مطابقت دهید. این مشخصه ها معمولا توسط لیبل و یا به صورت حک شده روی بدنهی شستی ها قابل مشاهده هستند (در شستی های ماژولار معمولا بر روی پایه سیگنال و پایه کنتاکت حک می شود)
پوش باتون ها معمولا در دو حالت وضعیت ثابت maintained وبرگشت پذیر momentary ساخته می شوند .در حالت وضعیت ثابت وقتی دکمه با دست فشرده می شود.پس از برداشتن شصت، پوش باتون در وضعیت خود ثابت می ماند تا دوباره اقدام به فشردن کنیم و به حالت قبل برگردد. اما در حالت برگشت پذیر پس از فشردن، مجدد به وضعیت قبل خود برمی گردد، یعنی دست روی دکمه فشرده می شود و به محض اینکه فشار از روی دکمه برداشته شود به حالت اول بر می گردد. بهترین و مهم ترین مزیت در سیستم های لحظه ای(momentary)، توقف یا ریست شدن مدار با قطع برق تغذیه کنندهی مدار است.
کاربردها:
در استفاده های صنعتی و تجاری، پوش باتن ها معمولا برای محل هایی که فرمان ها باید به صورت کاملا تفکیک شده باشند مناسب هستند. پوش باتن ها معمولا بر اساس رنگ ها کدبندی می شوند. یعنی به هر عملکرد یک رنگ اختصاص داده می شود که از این طریق اپراتور دیگر در حین انجام کار دکمه اشتباه را فشار نمی دهد. رنگ هایی که معمولا مورد استفاده قرار می گیرند قرمز ، سبز ، زرد ، آبی ، سفید و مشکی است. قرمز برای متوقف کردن و سبز برای شروع کردن و یا روشن کردن یک فرآیند یا ماشین مورد استفاده قرار می گیرد.برخی از پوش باتون ها دوبل و یا چند گانه هستند که با استفاده از آن ها میتوان تعداد فرمان های مجزا و بیش تری را در یک قاب شستی قرار دادو فضای کم تری را اشغال کرد .
برخی پوش باتن های قرمز رنگ، سرهای درشتی دارند (که به آن ها کله قارچی گفته می شود) و کار کردن با آن ها ساده تر می شود و به عنوان قطع کننده های اضطراری و ایمنی استفاده می شوند . برخی دیگر از دسته تجهیزات کنترلی که از خانواده پوش باتون یا همان شاسی ها هستند ، کلید سلکتوری نام دارد . دسته ای دیگر از پوش باتون ها ، شستی های مکانیکی هستند که به وسیله یک رابط مکانیکی به هم متصل می شوند که در این حالت فشرده شدن یک دکمه باعث می شود که دکمه دیگر آزاد شود. در این روش، یک دکمه توقف، یک دکمه شروع را مجبور به آزادسازی می کند. این حالت ارتباط در عملیات دستی ساده ای مورد استفاده قرار می گیرد که ماشین و یا فرآیند هیچ جریان الکتریکی ای برای کنترل ندارد.
آخرین نکته در مورد بهره برداری از شستی ها، محل قرار دادن آن هاست. شستی ها براساس نقش در مدار فرمان به سطوح دسترسی مختلفی مانند امنیتی، اختصاصی، مربوط به یک بخش، عمومی و اضطراری و … تقسیم می شوند. هر یک از این شستی ها باید در محلی خاص و تحت شرایطی خاص نصب شود.